محله طرشت قدیمی‌ترین محله غرب تهران است که روزگاری روستایی سرسبز و پر از باغ‌های میوه و کشتزار بوده. در حقیقت می‌توان طرشت را مهد و مادر بسیار از محله‌های غرب تهران دانست.
محله‌های آریاشهر، ستارخان، دریان‌نو، باغ‌فیض، بلوار فردوس و … همگی روزگاری جزو باغ‌های میوه، زمین‌های زراعی یا بایر روستای هزار ساله طرشت بوده‌اند که به تدریج از طرشت جدا و خود به محله‌های مستقلی تبدیل شدند.
طرشت امروزه یکی از محله‌های نیمه مدرن غرب شهر تهران است که هنوز باغ‌های توت و درختان قطور دهکده طرشت را در بافت این محله می‌توان پیدا کرد. حالا طرشت محله‌ای است که با وجود دانشگاه معروف و معتبر صنعتی شریف، به محله محبوب دانشجویان و استادان رشته‌های مهندسی تبدیل شده است.با نیک بوم در این نوشتار همراه باشید برای گشت و گذار در محله قدیمی طرشت و خاطراتی که این روستای سال‌های دور از تهران قدیم دارد و البته حال و هوای امروزش.
محله طرشت کجاست؟
محله طرشت در جنوب غرب پایتخت و در ناحیه پنج منطقه ۲ شهرداری تهران قرار دارد. این محله از شمال به بزرگراه شیخ فضل‌الله نوری، از جنوب به خیابان آزادی، از شرق به بلوار شهید تیموری و شهید اکبری و از غرب به بزرگراه محمدعلی جناح منتهی میشود.
این محله در شمال شرقی برج آزادی واقع شده و محله‌های آزادی، استاد معین، صادقیه، محله دریان نو و شهرک آپادانا همسایگان این محله هستند.
بلوار صالحی، بلوار جواد اکبری، خیابان تیموری و خیابان چوب‌تراش، خیابان‌های اصلی طرشت هستند.
پیشینه محله طرشت
می خواهیم به سالیان دور برویم؛ زمانی که تهران در جهات چهارگانه به هر جهت پیش نرفته بود و ارتفاع ساختمان‌های آن به آسمان نمی‌رسید.
محله طرشت خوب یادش هست که زیر این انبوه به هم پیچیده ساخت و ساز و برج و آپارتمان، روزگاری باغ‌های میوه و کشتزار بوده است. طرشت در آن زمان، یعنی سال‌هایی که قاجار تصمیم گرفت که تهران را به‌عنوان پایتخت سیاسی خودش انتخاب کند، روستایی خوش آب و هوا و سرسبز در غرب تهران و در واقع خارج از تهران بوده است.
روستای طرشت در کنار روستای کن در شمال غرب تهران و ری در جنوب، همزمان از روستاهای مهم تهران قدیم بوده‌اند. محصولات باغ‌ها و مزارع طرشت، مواد غذایی تهران را تامین می‌کرده است.
در حال حاضر اگر در این محله قدیمی بچرخید، کوچه باغ‌هایی با دیوارهای کاهگلی، باغ‌های میوه و درختان توت کهنسالی را می‌بینید که از روزگار روستایی این محله باقی مانده‌اند.
دلیل نامگذاری محله طرشت
روایتی هست که ناصرالدين شاه با ديدن اين روستا که بسیار خوش آب و هوا و سرسبز مثل رشت بوده، عنوان “طرح رشت” به ذهنش رسید و این محله به طرح رشت معروف شد و بعدها طرشت نامیده شده. تاریخ نویسان شهر تهران، طرشت را با نام‌های درشت و دوریست هم ثبت کرده‌اند.
سن و سال و پیشینه محله طرشت به بیش از هزار سال می‌رسد؛ تخمین این سن و سال برای طرشت، به این دلیل است که از زمان حکومت آل‌بویه و حتی قبل از آن، طرشت یکی از مراکز بزرگ آموزش و پرورش دانشمندان شیعی بوده است.
محمدبن احمد درشتی، نخستین محدث و فقیه و عالم بزرگ شیعه اولین کسی است که در طرشت مرکز علمی اسلامی شیعه تأسیس کرده است.
طرشت مهد علوم دینی
براساس منابع تاریخی، اسم شخصیت‌های مهمی به‌خصوص در زمینه علوم دینی شیعه، مثل حاج غلامحسین زاهد و شیخ عبدالله دورستی در تاریخ این محله ثبت شده است. شیخ عبدالله طرشتی یکی دیگر از عالمان مذهب شیعه است که در مدرسه طرشت درس اسلامی خوانده و در همین محله هم زندگی کرده و درگذشته است.
گفته شده که خواجه نظام‌الملک طوسی، وزیر معروف و مقتدر سلجوقی و بنیانگذار مدارس نظامیه، هر دو هفته یک‌بار، با وجود راه سخت و دشوار، برای حضور در محضر شیخ عبدالله طرشتی از ری به مدرسه دینی طرشت رفت و آمد می‌کرده است. بوستان طرشت که در ابتدا گورستان بوده و امروز به بوستان شهری تبدیل شده، حالا محل آرامگاه این معلم مکتب شیعه است.
بافت محله طرشت
در این منطقه خانواده‌های زیادی را پیدا میکنید که از سال‌های دور بومی طرشت و در این محله ساکن بوده‌اند و با تعلق خاطری که به محل زندگی قدیمی، اصیل و خوش آب و هوایی که دارند قصد ترک این محله را هم ندارند.
وجود دانشگاه صنعتی شریف به‌عنوان یکی از مهم‌ترین دانشگاه‌های تراز اول کشور در این منطقه، تاثیر زیادی در بافت اجتماعی و علمی این محله داشته است.
